Phân biệt từng loại nám và kỳ vọng về hiệu quả trị liệu
Nám da là thuật ngữ dân gian và thông dụng, dù rằng kém cụ thể, để nói về tình trạng da mặt có những vệt sẫm màu hơn những vùng da bình thường, hay thuật ngữ chuyên môn còn gọi là RỐI LOẠN TĂNG SẮC TỐ. Chính vì vậy, thực chất khi nói về nám da là đang đề cập tới một trong số các dạng rối loạn tăng sắc tố như nám mảng, nám chân sâu (bớt Hori), tàn nhang đồi mồi, nám khói, v.v… Tùy thuộc vào từng vấn đề cụ thể mà định hướng trị liệu cũng như kỳ vọng về kết quả trị liệu cũng khác nhau. Câu trả lời cho việc “Có thể điều trị dứt điểm nám da hay không?” cũng chính vì thế mà cũng thay đổi tùy từng trường hợp cụ thể.
➕ Đối với #TÀN_NHANG, là những vết màu nâu cà phê sữa thường có hình dạng và kích thước như đầu tăm nhang, phân bố rải rác hoặc tập trung ở bất kỳ vùng nào trên mặt như má, mũi, trán, môi trên, cằm, v.v… Đây là những thương tổn sắc tố thường nông bề mặt nên dễ dàng giải quyết bằng các phương pháp xử lý bóc tách bằng hóa chất hay laser màu hay thậm chí laser bóc tách hơi nước hoặc máy đốt điện. Tuy nhiên, việc xử lý bóc tách cần đủ nhẹ nhàng và phù hợp cơ địa để tránh để lại sẹo lõm hay vết thâm. Đặc tính của tàn nhang phụ thuộc nhiều vào cơ địa và liều lượng tiếp xúc với tia UV, nên mặc dù dễ dàng xóa sạch tàn nhang sau vài buổi trị liệu, nhưng nếu không che chắn và bảo vệ kỹ thì tàn nhang rất dễ nổi lại hoặc nổi thêm những nốt mới. Thời gian bao lâu tái lại và mức độ tái lại là bao nhiêu phần trăm so với ban đầu phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp trị liệu và chế độ che chắn, bảo vệ da sau trị liệu.
- Tàn nhang có thể mờ hơn 70 – 80% chỉ sau lần trị liệu đầu tiên bằng laser chọn lọc màu
- Tàn nhang là những đốm nhỏ màu nâu cà phê sữa, nằm rải rác khắp nơi trên mặt, dễ dàng bị xóa bỏ chỉ sau vài lần trị liệu mà hoàn toàn không để lại sẹo, thâm nếu lựa chọn đúng laser, đúng bước sóng và thực hiện đúng kỹ thuật.
- Kể cả tàn nhang ở những người lớn tuổi hoặc da lão hóa cũng có thể được xóa sạch một cách dễ dàng
➕ #ĐỒI_MỒI thường xuất hiện ở những người lớn tuổi hoặc bị lão hóa bởi ánh sáng (tiếp xúc nhiều với tia UV). Đồi mồi thông thường cũng dễ chữa như tàn nhang bằng phương pháp laser màu hay laser bóc tách hơi nước. Hiệu quả trị liệu cũng như việc có dể lại sẹo hay không phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp lựa chọn, cũng như tay nghề bác sĩ (hay kỹ thuật viên). Đồi mồi thường dễ nổi thêm những vết mới do sự lão hóa tuổi tác và tiếp xúc thường xuyên với tia UV nên làn da cần được bảo vệ kỹ sau khi trị liệu để hiệu quả được kéo dài.
➕ #NÁM_CHÂN_SÂU (nám chân đinh) hay thuật ngữ chuyên môn còn gọi là Hori Nevus, là những vết tròn như đầu đũa màu nâu đen hay nâu sẫm, thường tập trung ở 2 bên gò má và sát vùng mí dưới. Nám chân sâu thường dễ bị nhầm lẫn với tàn nhang, và sẽ để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng như sẹo lõm, sẹo lồi, sẹo thâm hay sẹo mất sắc tố nếu điều trị bằng phương pháp bóc tách như điều trị tàn nhang. Chính vì vậy, cần phải chẩn đoán đúng và định hướng trị liệu đúng ngay từ đầu để tránh các tai biến nghiêm trọng cho làn da. Nám chân sâu cần được trị liệu bằng laser không bóc tách, tức là năng lượng laser xuyên qua lớp biểu bì và phá vớ sắc tố dưới da. Sau đó, làn da sẽ tự đào thải các mảnh vỡ sắc tố thông qua sự thực bào, chứ không thông qua sự bong tróc biểu bì. Dù rằng sẽ cần khá nhiều buổi trị liệu (10 – 12 buổi hoặc nhiều hơn tùy mức độ nông sâu, nặng nhẹ) nhưng nám chân sâu thường ít tái lại và hiệu quả trị liệu tương tối cao và bền vững nếu nhận định đúng vấn đề cũng như trị liệu đúng thời điểm và phương pháp.
- Nám chân sâu (nám chân đinh, Hori nevus) thường có màu nâu sẫm, nâu đen, có thể được loại trừ khoảng 70 – 90%, tuy nhiên không nên nhầm lẫn với tàn nhang vì nếu điều trị sai cách dễ gây tăng sắc tố, sẹo lõm, sẹo lồi.
- Khách hàng bị hỗn hợp tàn nhang và nám chân sâu, cộng với một ít nám mảng. Sau khoảng 8 – 10 tuần trị liệu, nám chân và tàn nhang mờ hẳn (hơn 90%), da sáng mịn đều màu và không có dấu hiệu tái lại dù đã ngừng laser khá lâu.
➕ #NÁM_MẢNG, cũng như tên gọi của nó, là nám có hình thức dạng mảng liền lạc nhau chứ không phải từng đốm rời rạc như nám chân đinh (Hori), thường có màu nâu cà phê sữa, có thể đối xứng hoặc không đối xứng ở 2 bên má, trên trán, trên mũi, vùng hàm râu hay vùng cằm. Nám mảng có thể phát sinh do tiếp xúc nhiều với tia UV, rối loạn nội tiết tố, stress, hay do việc lạm dụng/sử dụng mỹ phẩm sai cách hay có chứa các thành phần độc hại. Điều trị nám mảng thường không khó nếu điều trị đúng ngay từ đầu, khi mà da còn khỏe mạnh. Nhưng ngược lại, nếu làn da bị nám đã trải qua quá nhiều trị liệu sai cách hay không phù hợp, khiến làn da mỏng đỏ, suy yếu, mẫn cảm hay teo da giãn mạch thì dù rằng vết nám có mờ, có nhẹ đi chăng nữa thì việc trị liệu cũng trở nên vô cùng khó khăn. Tiêu chí quan trọng nhất trong điều trị nám mảng đó là phải điều trị sao cho làn da vẫn luôn khỏe mạnh, nghĩa là phải bảo toàn hay nâng cao được sức khỏe làn da trong suốt quá trình trị liệu, để tránh sự lệ thuộc hay dội ngược khiến nám tái trở lại rất nhanh sau khi trị liệu. Đồng thời, cần lưu ý giảm liều và giãn liều dần dần dù là trị liệu bằng laser hay mỹ phẩm, để làn da quen dần với sự thiếu vắng của tác nhân trị liệu, chứ tuyệt đối không nên ngừng trị liệu một cách đột ngột ngay khi vừa có kết quả, để tránh nám bị tái trở lại nhanh chóng. Đối với nám mảng, việc duy trì tác nhân trị liệu ở một khoảng cách xa hợp lý là điều cần thiết để ngăn ngừa nám tái trở lại, và tất nhiên, kem chống nắng và kem dưỡng ẩm là 2 sản phẩm không thể thiếu sau khi hoàn thành trị liệu.
- Nám mảng có thể được điều trị dễ dàng khi da khỏe mạnh mà không cần phối hợp nhiều phương pháp.
- Nám mảng trên nền da mỏng đỏ, lộ mạch máu thường sẽ tốn thời gian hơn so với những da khỏe mạnh. Cần ưu tiên vừa trị liệu vừa hồi phục da để da sáng, khỏe, ngăn ngừa nguy cơ nám tái lại.
- Những trường hợp nám mảng trên nền da mỏng đỏ, lại có những vết trắng bạch biến (mất/giảm sắc tố) cần có phác đồ trị liêu riêng biệt để vừa điều trị nám, vừa hồi phục da mỏng đỏ, tăng cường sức khỏe da, vừa làm mờ các vết trắng để đảm bảo thẩm mỹ.
➕ #NÁM_KHÓI là tình trạng nám hình thành do sự trùng hợp hóa hay tạo phức của sắc tố melanin trong da và một loại hóa chất hay một loại thuốc nào đó, thường cũng biểu hiện dạng mảng nhưng không phải màu nâu cà phê sữa mà là những màu đặc trưng của chuỗi polymer hay phức chất tạo nên bởi sự liên kết đó (màu xám, màu đen, màu xanh tím,v.v…). Nám khói thường ở sâu hơn so với nám mảng thông thường. Chính vì nám khói có liên quan đến một tác nhân hóa học nào đấy, nên việc điều trị nám khói muốn triệt để thì cần phải cách ly bệnh nhân khỏi tác nhân đó, đồng thời kết hợp laser trị liệu với một loại thuốc giải đặc hiệu cho chính tác nhân hóa học mà bệnh nhân nhiễm phải. Trị liệu nám khói thường khó khăn, gian nan và tốn nhiều thời gian hơn so với nám mảng thông thường, nhưng một khi đã trị liệu thành công thì hầu như không bao giờ tái lại nếu bệnh nhân không tiếp xúc với tác nhân hóa học đó nữa. Việc chống nắng bảo vệ da khỏi tác động của tia UV cũng rất cần thiết để giảm sự sản sinh melanin, vì melanin cũng là một thành phần cấu thành nám khói (như đã giải thích bên trên).
- Nám khói có thể được chữa trị hoàn toàn và không tái lại nếu xác định được tác nhân gây độc và ngừng hoàn toàn việc tiếp xúc với tác nhân trong và sau quá trình trị liệu.
Dược sĩ Tiến
*Nếu các bạn yêu thích các bài viết của Dược sĩ Tiến thì hãy kéo xuống gần cuối màn hình để điền tên và email vào biểu mẫu đăng ký nhé. Đăng ký xong thì các bạn sẽ dễ dàng theo dõi bài viết mới hơn vì sẽ được gửi email thông báo mỗi khi duocsitien.vn có bài viết mới. ^^
